Faydalı Bilgiler / Baharatlar
Türk ve dünya mutfaklarında yemeklerin lezzetini artırmak için kullanılan baharatların; lezzet artırmak, görünüşü güzel yemekler yaratmanın dışında faydaları var. Yapılan araştırmalar sonunda baharatların, insan sağlığı için çok faydalı oldukları kanıtlanmıştır. Günümüzde alternatif tıbbın en büyük dayanağı olan baharatlar, mutfaklarımızın vazgeçilmez malzemesi dir.
Baharatlar 7 ana grupta incelenir.
- Köklerinden faydalanılanlar: Kara turp, kırmızı turp gibi.
- Gövdelerinden faydalanılanlar: Zencefil, tarçın gibi.
- Yapraklarından faydalanılanlar: Nane, kekik, merzengüş, maydanoz, defne gibi
- Soğan yapısında olanlar: Mutfak soğanı, sarmısak gibi.
- Çiçeklerinden faydalanılanlar: Karanfil gibi.
- Meyvelerinden faydalanılanlar: Kimyon, anason, karabiber, kırmızı biber, vanilya
- Tohumlarından faydalanılanlar: Hardal, küçük Hindistan cevizi gibi.
Türk Mutfağında Sıkça Kullanılan Baharatlar
Acı Kırmızı Toz Biber
Yemeklerde ve sıcak şarap servislerinde kullanılabilir.
Adaçayı
Patates kızartmalarında tatlandırıcı olarak kullanılır. Özellikle çayı dinlendirici ve rahatlatıcı etki yapar.
Anason
Çöreklere lezzet katmak için kullanılır. Özellikle çocuklara uyku vermede, mide ve bağırsakta oluşan gazları gidermede çok faydalıdır.
Beyaz Toz Biber
Karabibere kıyasla daha keskin kokusu vardır. Yemeklerde ve salatalarda kullanılabilir.
Biberiye
Yemek ve soslarda kullanılır.
Çemenotu
Özellikle turşu yapımında, soslarda ve çorbalarda kullanılır.
Çörekotu
Hamur işlerinde ve salatalarda kullanılır.
Defne
Turşu yapımında, sıcak yemeklerde kullanılır. Keskin tadı sebebi ile ölçülü kullanılmalıdır.
Dereotu
Salatalarda kullanılır.
Dolmalık Fıstık
Zeytinyağlı dolma yapımında kullanılır.
Fesleğen
Salata ve yemeklerde kullanılır. Çok güzel bir kokusu vardır.
Karabiber
Her tür yemek ve salatada kullanılabilir. (tohum olarak alıp tüketmek tercih edilmelidir.)
Kakula
Sindirim açısından birebirdir. Yemeklerden sonra kakula tohumları çiğnendiğinde sinidirim kolaylaşır.
Karanfil
Asıl olarak tatlılarda ve tatlı içeceklerde kullanılır. Koku giderici ve rahatlatıcı özelliğe sahiptir.
Kekik
Çorbalarda tatlandırıcı olarak kullanılabilir. Tadı keskindir. Kekik suyu şeker hastaları için faydalıdır. Mide ve boğaz ağrılarında faydalıdır. Sinir kuvvetlendirici özelliği de vardır.
Kimyon
Sebzeden yapılma köftelerde kullanılabilir.
Kişniş
Asıl olarak tatlılarda ve tatlı içeceklerde kullanılır. Zeytinyağlı dolmalarda da kullanılabilir.
Köftebaharı
Sebzeden yapılma köftelerde kullanılabilir.
Köri
Yemeklerde ağzı tadına göre kullanılabilir. Özellikle tavuk yemeklerine çok yakışır.
Kuşüzümü
Salata ve pilavlarda kullanılır.
Maydanoz
Yakıştığınız düşündüğünüz tüm yemek, pasta ve salatalarda kullanabilirsiniz. Hazmı kolaylaştırıcı ve zihin açıcı özelliği vardır.
Nane
Çorbalar, salatalar ve yemeklerde taze ve kuru olarak kullanılır. Özellikle mide rahatsızlıklarında rahatlatıcı etkisi vardır.
Pul Kırmızı Biber
Tüm yemeklerde ve salatalarda kullanılır. Organizmayı hızlandırıcı etkisi vardır.
Roka
Özellikle yoğurt ve kızartma karışımlarının yanında salata olarak kullanılır. Balığın yanına da çok yakışır.
Safran
Pilavlarda kullanılır. Yağda erimemesi sebebi ile pilavın suyuna karıştırılmalı ve yağ daha sonra ilave edilmelidir.
Sumak
Salatalar, haşlama hamur işleri ve etli dolmalarda kullanılır. Ekşi tada sahip bu baharat antiseptik özelliğe sahiptir.
Susam
Hamurlu yiyeceklerde ve salatalarda kullanılır. Tahin helvası yapımında da kullanılır.
Tarçın
Keskin koku verici özelliği nedeniyle tatlılar ve pastalarda kullanılır. Aşure’nin vazgeçilmez baharatıdır. Gaz söktürücüdür. Antiseptik etkisi vardır.
Vanilya
Koku verici ve tatlandırıcı özelliği sayesinde tatlılarda kullanılır. Mide ve sinir sistemini uyarıcı etkileri vardır. Tropik ülkelerde yetişen bu baharat, yapraklarının yeşil halde toplanıp, suda haşlanması sonuncunda oluşur.
Zencefil
Acı tadı ve keskin tarçınımsı kokusu nedeniyle tatlılarda az miktarda kullanılır. Özellikle yağı, hazmı kolaylaştırıcı ve gaz söktürücü özelliğe sahiptir.
